Hava Trafik Kontrolörleri İçin Yeni Dönem: Şartlar Neler Değişti?

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM), hava trafiğinin güvenli, düzenli ve hızlı akışını sağlamak amacıyla hava trafik kontrolörlerinin (ATK) sağlık, eğitim ve uzmanlık şartlarını yeniden belirledi. Yeni yönetmelik, ATK lisans ve sertifikalarını alacak veya yenileyecek kişileri, eğitim veren kurumları ve hava trafik kontrol hizmeti sunan tüm kuruluşları kapsıyor. Bu düzenleme ile hava trafik kontrolörlerinin mesleki yeterliliği ve emniyet standartları daha da yükseltilmesi hedefleniyor. Gündem de olan haberler.

SHGM, yeni dönemde hava trafik kontrolörlerinin seçim süreçleri, eğitimleri, lisans sınavları, sağlık koşulları ve mesleki yeterlilik denetimlerini bizzat yürütecek. Ayrıca lisans, sertifika ve derecelerin verilmesi, güncellenmesi veya iptali gibi yetkilendirme süreçlerinde de tek yetkili kurum olacak. Bu sayede, ATK personelinin kalifikasyon süreçleri daha sıkı bir şekilde takip edilecek ve uluslararası standartlara uyum sağlanacak.

HAVA TRAFİK KONTROLÖRÜ OLMAK İÇİN ARANAN ŞARTLAR DEĞİŞTİ Mİ?

Yeni Başvuru ve Eğitim Şartları

Hava trafik kontrolörü olmak isteyen adayların artık daha detaylı şartları sağlaması gerekiyor. Adayların 27 yaşından gün almamış ve en az dört yıllık bir yükseköğretim kurumundan mezun olması şart koşuluyor. Bunun yanı sıra, genel yetenek testleri, kişilik değerlendirmesi ve ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü) Seviye 4 düzeyinde İngilizce dil yeterliliği gibi kriterlerde de başarılı olmaları gerekmektedir.

Lisans Sahibi Kontrolörler İçin Yeni Kurallar

Hava trafik kontrolörü lisansı almak isteyenler için de bazı yeni düzenlemeler getirildi. Yaş sınırı 30 yaşından gün almamış olmak şeklinde belirlenirken, lisans sınavından en az 70 puan alma zorunluluğu getirildi. Kontrolörlerin, ICAO Seviye 4 düzeyinde İngilizce dil bilgisine sahip olmaları ve SHGM tarafından belirlenen eğitimleri başarıyla tamamlamaları gerekiyor.

SAĞLIK VE FİZİKİ YETERLİLİKTE YENİ KRİTERLER

Yönetmeliğe göre, hava trafik kontrolörleri, ICAO Ek-1 Sınıf 3 standartlarına uygun, detaylı bir sağlık raporuna sahip olmak zorunda. Ayrıca, alkol ve psikoaktif madde kullanımı konusunda da sıkı denetimler uygulanacak. Bu şartları sağlayamayan kontrolörlerin lisansları askıya alınabilecek veya iptal edilebilecek. SHGM, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcılarının faaliyetlerini denetleyerek, hava trafik kontrol hizmetlerinin emniyet standartlarına uygunluğunu sürekli olarak kontrol edecek.

MESLEKİ YETERLİLİK NASIL GÜVENCE ALTINA ALINACAK?

Yeni düzenleme ile hava trafik kontrolörlerinin mesleklerini icra edebilmeleri için çalıştıkları ünite, sektör veya pozisyon için geçerli derecelere sahip olmaları zorunlu hale getirildi. Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcıları, bu yeterliliklerin sağlanmasını ve gerekli bildirimlerin SHGM'ye yapılmasını temin etmekle yükümlü olacak. 

Mesleki yeterliliğin sürdürülebilmesi adına, hava trafik kontrolörleri belirli periyotlarla teorik ve uygulamalı değerlendirmelerden geçirilecek. Ayrıca, tazeleme ve acil durum eğitimleri ile mesleki bilgi ve becerilerinin güncel tutulması sağlanacak. Uzun süre görevden uzak kalan kontrolörler için de özel eğitim programları uygulanacak.

SAĞLIK ŞARTLARI VE DENETİMLER ARTIRILDI

Hava trafik kontrol personeli, ICAO Ek-1 Sınıf 3 standartlarına uygun sağlık raporuna sahip olmalı ve bu raporlar düzenli olarak güncellenmelidir. Sağlık raporlarıyla ilgili herhangi bir itiraz durumunda, SHGM'ye başvurularak yeniden değerlendirme talep edilebilecek. 

Hava trafik kontrolörleri için alkol ve psikoaktif madde kullanımı konusunda da sıkı denetimler uygulanacak. Bu kapsamda, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcıları belirlenen usuller doğrultusunda personelin düzenli kontrolünü yapmakla yükümlüdür.

GÖREVDEN EL ÇEKTİRME VE LİSANS İPTALİ

Yönetmelik, hava trafik kontrolörlerinin mesleki yetersizlik, alkol veya madde bağımlılığı, uçuş emniyetini tehlikeye atacak davranışlar ve ciddi hava olaylarına sebebiyet verme gibi durumlarda görevden el çektirilmesine yönelik detaylı hükümler içeriyor. 

SHGM'nin belirlediği şartları ihlal eden kontrolörler için en az 3 ay, en fazla 12 ay süreyle lisans veya derecelerinin askıya alınması veya tamamen iptal edilmesi mümkün olacak. Tekrar eden ihlallerde ise kontrolörün tamamen meslekten men edilmesi gündeme gelebilecek.

YETKİLENDİRME VE KARİYER İLERLEME KRİTERLERİ

Deneyimli hava trafik kontrolörleri için Değerlendirme Uzmanı, Operasyonel Uzman, HTY Uzmanı, Süpervizör ve Başkontrolör gibi unvanlar için yeni kriterler belirlendi. Bu unvanları almak isteyenlerin belirli bir hizmet süresini tamamlamış, belirlenen sınav puanını almış ve yeterli dil seviyesine sahip olması gerekecek. Bu sayede, kariyer basamakları daha şeffaf ve liyakate dayalı hale getirilecek.

AVRUPA STANDARTLARINA UYUM

Yeni yönetmelik, EUROCONTROL'ün ESARR-5 düzenlemelerine uyum sağlamak amacıyla hazırlandı. SHGM, teknik düzenlemelerin uluslararası standartlardaki gelişmelere göre güncelleneceğini belirtti. Bu uyum sayesinde, Türk hava sahasındaki operasyonlar Avrupa standartlarında gerçekleştirilecek ve hava trafiği daha güvenli ve verimli hale getirilecek.

GEÇİŞ SÜRECİ VE KAZANILMIŞ HAKLAR

Yeni yönetmelik yürürlüğe girmeden önce hava trafik kontrol kursunu tamamlamış olan adaylar için özel düzenlemeler getirildi. Sağlık raporu, sabıka kaydı ve şahsi başvuru şartlarını sağlayanlar, bir yıl içinde başvurarak üç sınav hakkından yararlanabilecek. Mevcut hava trafik kontrolörlerinin kazanılmış hakları korunacak ve bazı yetkilendirme süreçlerinde kolaylıklar sağlanacak.

Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelik, yayım tarihinde yürürlüğe girdi. Düzenlemeyi uygulamak ve yürütmekle Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü yetkili olacak. Bu yeni düzenlemeler ile Türkiye'deki hava trafik kontrol hizmetlerinin kalitesinin ve güvenliğinin daha da artırılması hedefleniyor.

Kaynak: ANKA Haber Ajansı